Wat is een voedselbos eigenlijk? En wat is er zo bijzonder aan?
Kort samengevat is een voedselbos een manier van voedselproductie die een gezond functionerend bos imiteert. Een bos hoef je niet te irrigeren, heeft geen (kunst)mest of pesticiden nodig en heeft een gesloten kringloop. Als je bij de aanplant op verschillende hoogteniveaus gewassen neerzet die voedsel opbrengen, dan hoef je in feite alleen nog maar te oogsten. Dat is in de praktijk natuurlijk niet helemaal zo, maar feit is wel dat je geen externe input (zoals kunstmest, pesticiden, irrigatie etc) meer nodig hebt. Voordelen die je er verder bij krijgt zijn:
Een voedselbos bevordert de bodemgezondheid
Een voedselbos heeft een groot waterbufferend vermogen
Een voedselbos slaat veel CO2 op
Een voedselbos verhoogt de biodiversiteit
Een voedselbos heeft een hoge veerkracht
Een voedselbos heeft weinig onderhoud nodig, terwijl de oogsten op termijn hoog zijn
Een voedselbos verhoogt de kwaliteit van de leefomgeving en bevordert daarmee de mentale gezondheid en verhoogt de sociale cohesie.
Kortom: in voedselbossen wordt landbouw met natuur gecombineerd voor een duurzame voedselproductie. Het is een biodivers systeem dat ook nog eens voor voedselproductie zorgt.
En hieronder een wat uitgebreidere definitie zoals in de Nederlandse Green Deal Voedselbossen: “Een door mensen ontworpen productief ecosysteem naar het voorbeeld van een natuurlijk bos, met een hoge diversiteit aan meerjarige en/of houtige soorten, waarvan delen (vruchten, zaden, bladeren, stengels ed.) voor de mens als voedsel dienen. Met aanwezigheid van: een kruinlaag van hogere bomen, minimaal 3 van de andere niches of vegetatielagen van respectievelijk lagere bomen, struiken, kruiden, bodembedekkers, ondergrondse gewassen en klimplanten, een rijk bosbodemleven.
Een voedselbos heeft een robuuste omvang, d.w.z. een oppervlakte van minimaal 0,5 hectare in een ecologisch rijke omgeving; in een ernstig verarmde omgeving is een minimale oppervlakte tot 20 hectare vereist. Voedselbossen zijn multifunctionele systemen, waarin de productie van voedsel zich laat combineren met educatie en recreatie. Net als natuurlijke bossen vervullen zij ecosysteemdiensten voor hun wijdere omgeving.“
Het voedselbos is een paradijs voor luie boeren – en voor de natuur. Ook schreef journalist Mac van Dinther een mooie serie voor de Volkskrant over voedselbossen.
Wat voedselbossen vooral zo waardevol maakt, is dat ze een vrolijk en optimistisch alternatief bieden voor de doemscenario’s van een landbouw die compleet is losgeraakt van het systeem waar hij uit voortkomt en uiteindelijk van afhankelijk is: de natuur.
Meer weten over voedselbossen?
Er is een mooie Tegenlicht uitzending ‘plattelandspioniers’ van eind 2019, waarin Wouter van Eck – die ook adviseerde bij de aanleg van ons voedselbos – meer uitleg geeft over voedselbossen en de toekomst van de landbouw in Nederland
“We hebben een stikstofcrisis, een klimaatcrisis, een biodiversiteitscrisis. En we hebben bomen nodig.’ Dan klinken voedselbossen als een logisch antwoord.” ~ Wouter van Eck
